Γενικές Πληροφορίες Εθνικού Πλαισίου Αφερεγγυότητας
Βασικές διαδικασίες αφερεγγυότητας
Το Τμήμα Αφερεγγυότητας είναι υπεύθυνο για την αποτελεσματική εφαρμογή των διαδικασιών αφερεγγυότητας, όπως απορρέουν από τα νομοθετήματα του εθνικού πλαισίου αφερεγγυότητας. Το πλαίσιο αφερεγγυότητας αποσκοπεί στη διατήρηση της απασχόλησης, στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, στην ενθάρρυνση της οικονομικής δραστηριότητας και στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.
Στην εθνική νομοθεσία οι διαδικασίες αφερεγγυότητας για τη διάσωση και αποκατάσταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας καθώς και την ανασυγκρότηση και διατήρηση των βιώσιμων επιχειρήσεων υποστηρίζονται μέσω θεσμοθετημένων μηχανισμών αναδιάρθρωσης χρέους εταιρειών στο Διορισμό εξεταστή και στο Διορισμό παραλήπτη/ διαχειριστή.
Η αποτελεσματική διαχείριση της εκκαθαριστικής περιουσίας υποστηρίζεται από τις διαδικασίες αφερεγγυότητας που αφορούν την Υποχρεωτική εκκαθάριση από το δικαστήριο και την Εκούσια εκκαθάριση (από μέλη, από πιστωτές, με την εποπτεία δικαστηρίου).
Οι διαδικασίες αφερεγγυότητας για τη βιωσιμότητα των φυσικών προσώπων υποστηρίζονται από τον μηχανισμό αναδιάρθρωσης χρέους, μέσα από το Προσωπικό σχέδιο αποπληρωμής, και από τον μηχανισμό απαλλαγής οφειλών, μέσα από το Διάταγμα απαλλαγής οφειλών.
Παράλληλα μέσα από τις διαδικασίες αφερεγγυότητας που αφορούν στο Διάταγμα πτώχευσης κατόπιν δικαστικού διατάγματος επιτυγχάνεται η αποτελεσματική διαχείριση της πτωχευτικής περιουσίας και ταυτόχρονα παρέχεται στους επιχειρηματίες ή/και υπερχρεωμένους πολίτες δεύτερη ευκαιρία μέσω της αυτοδίκαιης αποκατάστασης, μαζί με την πλήρη απαλλαγή από τα επαληθεύσιμα χρέη τους.
Υποχρέωση οφειλέτη/διευθυντών από έλεγχο βιωσιμότητας επιχείρησης
Στην υφιστάμενη νομοθεσία δεν προνοείται η διεξαγωγή ελέγχου βιωσιμότητας μιας επιχείρησης, από την οποία να απορρέουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τον οφειλέτη ή τους διευθυντές της επιχείρησης.
Ο έλεγχος βιωσιμότητας για απόδειξη εύλογης προοπτικής επιβίωσης της εταιρείας προνοείται σε περίπτωση διαδικασίας για το διορισμό εξεταστή, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την έκδοση διατάγματος διορισμού εξεταστή.
Υποχρεώσεις διευθυντών σε περίπτωση αφερεγγυότητας
Οι υποχρεώσεις των αξιωματούχων της εταιρείας σε θέματα αφερεγγυότητας καθορίζονται στον περί Εταιρειών Νόμο. Μεταξύ άλλων οι αξιωματούχοι έχουν τις παρακάτω υποχρεώσεις:
- Σε περίπτωση διαδικασίας Διορισμού εξεταστή, οι αξιωματούχοι θα πρέπει να παρουσιάσουν στον εξεταστή όλα τα βιβλία και έγγραφα της εταιρείας, όπως και να παρέχουν κάθε βοήθεια που ο εξεταστής τυχόν χρειαστεί σε σχέση με τις λειτουργίες του.
- Στη διαδικασία Διορισμού παραλήπτη/ διαχειριστή καθορίζεται η υποχρέωση της εταιρείας/αξιωματούχων να παραδώσει στον παραλήπτη/ διαχειριστή έκθεση των περιουσιακών της στοιχείων. Επιπλέον σε κάθε έγγραφο στο οποίο φαίνεται η επωνυμία της εταιρείας θα πρέπει να περιέχεται δήλωση ότι διορίστηκε παραλήπτης/ διαχειριστής της περιουσίας της.
- Σε περίπτωση διαδικασίας Εκκαθάρισης οι αξιωματούχοι θα πρέπει:
- να απαντήσουν το σχετικό ερωτηματολόγιο αναφορικά με τις υποθέσεις της εταιρείας,
- να υποβάλουν την έκθεση καταστάσεως της περιουσίας της εταιρείας,
- να βοηθήσουν τον εκκαθαριστή στην καταγραφή και εντοπισμό της περιουσίας της εταιρείας, και
- να δώσουν οποιεσδήποτε πληροφορίες τους ζητηθούν αναφορικά με την εταιρεία.
Στη νομοθεσία καθορίζονται επίσης διατάξεις για τις ενέργειες, οι οποίες θεωρούνται ως αδικήματα των αξιωματούχων, προηγούμενα ή κατά τη διάρκεια εκκαθάρισης. Προνοείται ακόμη ότι, μετά από την έκδοση διατάγματος εκκαθάρισης και κατόπιν αιτήματος του επίσημου παραλήπτη ή εκκαθαριστή για εξέταση των αξιωματούχων, το δικαστήριο εξετάζει κατά πόσο διαπράχθηκε δόλος κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής των εργασιών της εταιρείας. Επιπλέον, καθορίζεται διάταξη ως προς τα πρόστιμα παράλειψης και η έννοια του αξιωματούχου που ευθύνεται για παράλειψη.
Διορισμός συμβούλου αφερεγγυότητας σε διαδικασία αφερεγγυότητας
Με βάση τις διατάξεις του άρθρου 8 στον περί Συμβούλων Αφερεγγυότητας Νόμο «Πρόσωπο δύναται να ενεργεί ως σύμβουλος αφερεγγυότητας καθ’ οποιοδήποτε χρόνο, εάν, κατά τον εν λόγω χρόνο, κατέχει ισχύουσα άδεια συμβούλου αφερεγγυότητας», η οποία έχει εκδοθεί με βάση τις διατάξεις του Νόμου. Στο άρθρο καθορίζονται επίσης οι περιπτώσεις στις οποίες δεν δύναται κάποιος να διοριστεί ως σύμβουλος, σε διαδικασία αφερεγγυότητας, όπως το να είναι νομικό πρόσωπο, ή να είναι πτωχεύσας που δεν έχει αποκατασταθεί, ή να κατέχει δημόσιο αξίωμα, ή να έχει καταδικαστεί για αδίκημα.
Ποιος διορίζει τον σύμβουλο αφερεγγυότητας
Ο διορισμός συμβούλου αφερεγγυότητας σε διαδικασία αφερεγγυότητας καθορίζεται από τις πρόνοιες της νομοθεσίας σε κάθε διαδικασία. Ο διορισμός δύναται να γίνεται από την εταιρεία, τον οφειλέτη, τους πιστωτές, το δικαστήριο ή τον επίσημο παραλήπτη.
Όπως καθορίζεται στον περί Εταιρειών Νόμο, στη διαδικασία για τον Διορισμό εξεταστή, το δικαστήριο δύναται να διορίσει εξεταστή, κατόπιν αίτησης που υποβάλλεται ενώπιόν του. Στην αίτηση προτείνεται και το πρόσωπο που θα διοριστεί ως εξεταστής, το οποίο διαθέτει τα προσόντα να ενεργεί ως σύμβουλος αφερεγγυότητας.
Στη διαδικασία Εκκαθάρισης εταιρίας με διάταγμα δικαστηρίου, το δικαστήριο δύναται να διορίσει ως προσωρινό εκκαθαριστή αδειοδοτημένο σύμβουλο αφερεγγυότητας οποτεδήποτε μετά την υποβολή αίτησης για εκκαθάριση στο δικαστήριο, για σκοπούς προστασίας του ενεργητικού και διατήρησης του καθεστώτος της εταιρείας. Όταν εκδίδεται διάταγμα εκκαθάρισης ο επίσημος παραλήπτης καθίσταται λόγω του αξιώματός του εκκαθαριστής. Το δικαστήριο, κατόπιν αίτησης του επίσημου παραλήπτη, δύναται να διορίσει άλλο πρόσωπο ως εκκαθαριστή. Επιπλέον, άλλο πρόσωπο δύναται να διοριστεί ως εκκαθαριστής στις συνελεύσεις των πιστωτών και συνεισφορέων. Ο επίσημος παραλήπτης έχει τη δυνατότητα να αιτηθεί στο δικαστήριο τον διορισμό ειδικού διαχειριστή.
Στη διαδικασία Εκούσιας εκκαθάρισης από τα μέλη της, η εταιρεία διορίζει έναν ή περισσότερους εκκαθαριστές. Στη διαδικασία Εκούσιας εκκαθάρισης από τους πιστωτές της, ο εκκαθαριστής υποδεικνύεται από τους πιστωτές και την εταιρεία με σκοπό την εκκαθάριση των υποθέσεων της εταιρείας και τη διανομή του ενεργητικού της. Όταν εκδίδεται διάταγμα για συνέχισης της εκούσιας εκκαθάρισης με εποπτεία του δικαστηρίου, το δικαστήριο δύναται με εκείνο το διάταγμα ή με οποιοδήποτε μεταγενέστερο, να διορίσει επιπρόσθετο εκκαθαριστή.
Σε διαδικασία Πτώχευσης, όπως καθορίζεται στον περί Πτώχευσης Νόμο, το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να διορίσει αδειοδοτημένο σύμβουλο αφερεγγυότητας (ή τον επίσημο παραλήπτη) ως προσωρινό διαχειριστή. Ο επίσημος παραλήπτης έχει τη δυνατότητα, μετά από αίτηση των πιστωτών και έγκριση δικαστηρίου, να διορίσει ειδικό διαχειριστή. Με την έκδοση του διατάγματος πτώχευσης διορίζεται ο επίσημος παραλήπτης ως διαχειριστής. Οι πιστωτές σε συνέλευσή τους δύνανται να διορίσουν ιδιώτη διαχειριστή, από τον κατάλογο αδειοδοτημένων επαγγελματιών.
Στη διαδικασία του Προσωπικού Σχεδίου Αποπληρωμής, όπως καθορίζεται στον περί Αφερεγγυότητας Φυσικών Προσώπων Νόμο, ο οφειλέτης επιλέγει και διορίζει σύμβουλο αφερεγγυότητας για να ενεργεί εκ μέρους του.
Προϋποθέσεις διορισμού συμβούλου αφερεγγυότητας από άλλο ΚΜ
Οι προϋποθέσεις οι οποίες πρέπει να πληρούνται από τα φυσικά πρόσωπα/επαγγελματίες ώστε να εξουσιοδοτηθούν για να ενεργούν ως σύμβουλοι αφερεγγυότητας καθορίζονται στο άρθρο 14 του περί Συμβούλων Αφερεγγυότητας Νόμου.
Στις διατάξεις του άρθρου υπάρχει πρόνοια για αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων υπηκόων άλλων κρατών: «(6) Οι απαιτήσεις που προβλέπονται στο παρόν άρθρο εφαρμόζονται τηρουμένων των διατάξεων του περί Αναγνώρισης των Επαγγελματικών Προσόντων Νόμου, σε σχέση με υπηκόους κράτους μέλους που έχουν αποκτήσει επαγγελματικά προσόντα εκτός της Δημοκρατίας και επιθυμούν να ενεργήσουν ως σύμβουλοι αφερεγγυότητας στη Δημοκρατία, και σε υπηκόους τρίτων χωρών, ο οποίοι, σύμφωνα με τη νομοθεσία, έχουν τα ίδια δικαιώματα σχετικά με την αναγνώριση πιστοποιητικών, διπλωμάτων ή άλλων επαγγελματικών προσόντων με υπηκόους της Δημοκρατίας».
Αντιμετώπιση απαιτήσεων εργαζομένων
Στη διαδικασία Εκκαθάρισης εταιρείας με διάταγμα δικαστηρίου, οι απαιτήσεις των εργαζομένων αντιμετωπίζονται ως προνομιακή πληρωμή και καταβάλλονται κατά προτεραιότητα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλα χρέη. Αντίστοιχα, στη διαδικασία Πτώχευσης, κατά τη διανομή της περιουσίας του πτωχεύσαντα οι οφειλές αποδοχών μισθωτών πληρώνονται κατά προτεραιότητα.
Διευκολύνσεις στις διαδικασίες αφερεγγυότητας για ΠΜΜΕ
Για τις ΠΜΕΕ παρέχονται διευκολύνσεις στις διαδικασίες αφερεγγυότητας μέσω της διαδικασίας του προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής, στο οποίο προνοείται η δυνατότητα για συντονισμένα σχέδια αποπληρωμής για φυσικά πρόσωπα και πολύ μικρές επιχειρήσεις (περί Αφερεγγυότητας Φυσικών Προσώπων Νόμος, ΤΙΤΛΟΣ IV).
Στο σχέδιο προνοείται ότι σε περίπτωση που η κύρια κατοικία του χρεώστη συνιστά εξασφάλιση για χρέος πολύ μικρής επιχείρησης, τότε ο χρεώστης δύναται, ενώ βρίσκεται σε διαδικασία προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής, κατά την ημερομηνία έκδοσης του προστατευτικού διατάγματος να υποβάλει αίτηση για τον διορισμό εξεταστή της πολύ μικρής επιχείρησης, ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία του συντονισμένου σχεδίου αποπληρωμής.
Περιπτώσεις όπου ο οφειλέτης δύναται να συνεχίσει τη λειτουργία της επιχείρησής του κατά τη διάρκεια διαδικασίας διάσωσης ή αφερεγγυότητας
Κατά τη διάρκεια διαδικασίας διάσωσης ή αφερεγγυότητας, μια επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει τη λειτουργία της:
- μέσω του πλαισίου προστασίας και αναδιάρθρωσης χρέους που παρέχεται στη διαδικασία Διορισμού εξεταστή,
- στο διακανονισμό για αναδιάρθρωση και ρευστοποίηση μέρους της περιουσίας που παρέχεται στη διαδικασία Διορισμού παραλήπτη διαχειριστή, και
- στο Προσωπικό Σχέδιο Αποπληρωμής, στο πλαίσιο των συντονισμένων σχεδίων αποπληρωμής για φυσικά πρόσωπα και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Δυνατότητα απαλλαγής από μη εξασφαλισμένο χρέος σε υπερχρεωμένους επιχειρηματίες/πολίτες
Οι υπεχρεωμένοι επιχειρηματίες/πολίτες δύνανται να απαλλαγούν από τα μη εξασφαλισμένα χρέη τους στο πλαίσιο:
- της διαδικασίας Πτώχευσης, όπου παρέχεται η πλήρης απαλλαγή από τα επαληθεύσιμα χρέη. Παρέχεται επιπλέον η δεύτερη ευκαιρία, μέσω της αυτοδίκαιης αποκατάστασης του πτωχεύσαντα, μετά τη συμπλήρωση τριών ετών από την ημερομηνία έκδοσης του διατάγματος πτώχευσης, και
- της διαδικασίας Διατάγματος απαλλαγής οφειλών, όπου παρέχεται σε αφερέγγυα φυσικά πρόσωπα η δυνατότητα απαλλαγής από μη εξασφαλισμένο χρέος, ύψους μέχρι €25,000.
Κανόνες πρόσβασης σε χρηματοδότηση σε οφειλέτες δεύτερης ευκαιρίας
Στη διαδικασία Πτώχευσης, οφειλέτης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και μέχρι την αποκατάστασή του δεν δύναται να εξασφαλίσει πίστωση, για ποσό ίσο ή μεγαλύτερο των εξακοσίων πενήντα ευρώ, χωρίς να ενημερώσει τον πιστωτή του ότι είναι πτωχεύσας που δεν αποκαταστάθηκε. Αντίστοιχη υποχρέωση για ενημέρωση του πιστωτή έχει και ο χρεώστης που βρίσκεται σε διαδικασία Προσωπικού σχεδίου αποπληρωμής.
